Met regelmaat hoor ik van mijn clienten dat ze toch weer hebben laten verleiden tot een ongewenste voedingskeuze. Nu de zomer voor de deur staat ligt de verleiding op de loer. Het is lastig om niet meer te eten dan je voorgenomen had. Laat staan om je gewicht in balans te houden. Je gaat wat vaker naar een terrasje, een ijsje bij zonnig weer, de barbecue die aangaat tijdens een feestje, een paar weken op vakantie. Herkenbaar?
Hoe zorg jij er voor dat je niet zwicht voor al dat lekkers?
3 tips die helpen bij het maken van een gezonde voedingskeuze
- Bedenk dat die verleidingen er altijd zullen zijn. Het is de manier waarop jij je daar op voorbereidt die je helpt. Onderzoek bij jezelf wat jou aanzet tot meer eten & drinken. Wat zijn jouw verleidingen of in welke situaties heb je het moeilijk? Is het de omgeving, zijn het anderen, of zijn er emotionele triggers? Bedenk dat je een keuze hebt. Maak een plan voor die momenten dat je het lastig vindt om verleidingen te weerstaan.
- “Nee” zeggen omdat het niet mag volgens je voedingsplan werkt misschien 1 of 2 keer. De 3de keer lukt dat niet meer. Wij mensen houden er niet van iets niet te mogen. “ik mag vandaag niet snoepen” klinkt heel anders dan “ik mag vandaag iets kleins snoepen en daarnaast eet ik 2 stuks fruit”.
- Het helpt niet om jezelf te blijven zien als een Bourgondiër. Verander het beeld van jezelf naar iemand die gezondheid belangrijk vindt en vanuit die gedachte keuzes maakt. Je doet iets omdat je het zelf graag wilt. Als de motivatie vanuit jezelf komt is het volhouden makkelijker. Zie het behalen van het doel niet als een eindpunt maar als een proces naar een andere (gezonder) persoon.
Benieuwd waarom het zo moeilijk is om verleidingen te weerstaan? Hieronder leg ik uit hoe onze keuzes beïnvloed worden. Dat kan van alles zijn. Zowel mentale als fysieke factoren spelen mee. Vaak is het niet 1 ding maar een combinatie van onderstaande externe en interne invloeden.
De obesogene omgeving
Ongezonde voeding is overal in onze omgeving. Onze leefwereld is zo ingericht dat we gestimuleerd worden om veel te eten en te weinig te bewegen. We noemen dat een obesogene omgeving. Het aanbod is enorm en verandert continue. Overal om ons heen zijn prikkels die ons verleiden. Ook op plaatsen waar je dat niet zou verwachten. Bij praktisch elke kassa ligt de zoete verleiding. Denk maar aan benzinestations, drogist en de bouwmarkt.
Niet zo vreemd dat die verleidingen moeilijk te weerstaan zijn. En niet alleen het aanbod thuis en buitenhuis maakt het ons moeilijk. Onderzoek heeft aangetoond dat wat anderen waarmee we samen leven doen of eten invloed heeft.
Sociale normen en trends bepalen mede onze voedingsbeslissingen. Denk maar aan de huidige trend waarin er meer rekening met het milieu wordt gehouden. De aandacht daarvoor op social media, publicaties en tv bepaalt bewust of onbewust onze keuzes.
Je bewuster worden van het effect dat anderen en je omgeving op jouw eetgedrag kunnen hebben, kan je al helpen om je eetgedrag te verbeteren en aan te passen. En durf je vrienden en familie om hulp te vragen om samen je omgeving gezonder te maken.
De invloed van onze hersenen en beloningsgevoel
Wat we lekker vinden wordt van jongs af aan bepaald door onze hersenen. De smaak van suiker geeft de meeste voldoening. Wie kinderen heeft weet dat baby’s al helemaal gek zijn op zoete producten maar bittere voeding uitgespuugd wordt.
In de hersenen wordt zodra de zoete smaak wordt waargenomen door onze smaakpapillen een stofje aangemaakt dat we ook wel het gelukshormoon noemen. Endorfine. Deze zorgt voor een beloningsgevoel dat zo sterk is, dat ook al hebben we een flinke maaltijd op, een zoet dessert of bonbon bij de koffie niet kunnen weerstaan. Misschien herken je deze situatie wel. Denk eens aan de laatste kerstmaaltijd?
Bereid je hierop voor en bedenk wat je gaat doen. Herken je valkuilen en maak een ‘als-dan plan’. Bijvoorbeeld “Als ik uit eten ga en ik geen dessert wil, dan neem ik een kop thee of koffie”.
Stress en de relatie met gezonde voeding
In een stress situatie maakt je lichaam stresshormonen aan. Dit is een adequate manier van het lichaam om te reageren op zo’n situatie. Hierdoor is je lichaam in staat om snel te handelen. Energie wordt vrijgemaakt voor je spieren en hersenen zodat je tot snelle actie instaat bent.
Ben je niet in staat, om wat voor reden dan ook, om weer af te schakelen en te ontspannen, dan blijven de stresshormonen in je bloed hoog. Je lichaam blijft vragen om energie en vaak grijpen we dan naar calorierijke voeding. Misschien herken je dat wel; bij stress heb je meer trek in vet en suikerrijke producten. Veel van mijn cliënten merken op dat overeten ook weer stress geeft omdat ze zich schuldig voelen. Stress-eten kan een vicieuze cirkel worden.
Ga bij jezelf na wat voor jou goede manier is om te ontspannen en de stress in je lichaam naar beneden te brengen. Is dat bewegen, een bepaalde hobby, praten met vrienden?
Gedachten en gevoelens laten je verleiden
Ook al hebben we ons voorgenomen om de juiste (voedings)keuze te maken, zodra er gevoelens van angst, verdriet, eenzaamheid of boosheid opkomen grijpen velen naar zogenaamd trootseten. Comfortfood als bijvoorbeeld chips, vormt in die situaties een grote verleiding. Helaas helpen die chips maar voor korte tijd. Al snel komen die vervelende gedachten of gevoelens weer terug.
De oplossing voor de lange termijn is wat minder gemakkelijk te vinden. Het vraagt tijd en de wil om te onderzoeken waar de gedachte vandaan komt. Maak je misschien een denkfout? Kan je de gedachte loslaten of moet er wat anders gebeuren?
Weet je de achterliggende oorzaak dan weet je ook hoe je de onrust die je voelt op een andere manier dan eten kan bevredigen. De volgende keer bezwijk je minder gemakkelijk voor die rol koekjes of zak chips. Wie wil dat nou niet?
Behoefte aan een gezond gesprek? Laten we kennismaken
Tot slot
Eten en genieten daarvan is een belangrijk, noodzakelijk en een sociaal onderdeel van het leven.
Het omgaan met verleidingen en de momenten waarop dat moeilijk is kan een zoektocht zijn. Het kost tijd, geduld en vooral compassie met jezelf. Maar een gezonde relatie ontwikkelen met voeding en jezelf levert je rust en zelfvertrouwen op. Zie het als een proces van vallen en opstaan waar je alleen maar beter uit kan komen.